Kişinin kendi isteklerini gerçekleştirmek için karşı tarafı psikolojik açıdan manipüle etmesi gaslighting olarak adlandırılır. Duygusal manipülasyon olarak isimlendirilen bu durumda kişi akıl sağlığını veya gerçekliğini sorgulayacak şekilde manipüleye maruz bırakılmaktadır. Manipüle edilen kişi kendisini sürekli olarak eksik hisseder. Detayları sizin için derledik.
Gaslighting, bir kişiyi kendi akıl sağlığını ya da gerçekliğini sorgulayacak şekilde psikolojik manipüle etmektir. Türkçe’de duygusal manipülasyon, psikolojik işkence ya da sanrıya zorlama anlamına gelmektedir.
1940’lı yıllarda çekilen bir filmden adını almaktadır. Filmde eşini delirdiğine ikna etmek amacıyla onu manipüle eden kocanın yaptıkları anlatılmaktadır.
Kişinin kendi istekleri, karşı taraf üzerinden avantaj sağlamak amacıyla direkt veya dolaylı olarak sergilediği tutumlar olarak tanımlanmaktadır. Kişi güç sağlamak, ayrımcılık, kontrolü ele almak amaçlarıyla manipüleye başvurabilmektedir.
Karşı tarafa fikirlerini kabul ettirmek, kendi düşüncesinin doğru olduğuna ikna etmek, karşı taraf için en iyisini düşünüyormuş gibi göstermeye çalışmaktadır. Manipüleye maruz kalan taraf kendi iradesi ve isteğinin dışında yönlendirme ve etkilenmeye açık bir haldedir.
Gerçekleştirilen bazı araştırmalar doğrultusunda gaslighting uygulayan kişilerin çoğu karşısındaki kişiye gösterdiği olumsuz davranışların farkındadır. Farklı insanların da hayatları üzerinde kontrol sahibi olmayı ve dengesizlik yaratmayı amaçlamaktadır. Bu kişiler genellikle bazı cümleler kullanmaktadır. Bunlara örnek olarak şu cümleler gösterilebilir:
Gaslighter, gaslighting uygulayan kişiye denilmektedir. Karşı tarafa kendi düşüncesini kabul ettirmeye çalışır. Duygusal olarak manipüle etme sürecinde karşı tarafı sadece kontrol etmeyi değil aynı zamanda karşı tarafın kendisiyle aynı fikirde olmasını sağlar. Karşısındaki kişiyi susturarak onun yanlış düşündüğüne inandırır. Kişi bu durumu onaylamasa da kabul eder çünkü kabul etmekten başka bir çaresi yokmuş gibi hisseder. Gaslighter kolaylıkla yalan söyler ve bu yalanları sürdürürler bu nedenle yalana maruz kalan kişi kendisinden şüphe etmeye başlar.
Duygusal manipülasyona maruz kalan kişi kendi gerçekliğini sorgular. Kişi kendisinden şüphelenmeye başlar ve benlik algısı zayıflar. Manipülasyonun şiddeti arttıkça manipüle edilen kişi, aklından şüphe edilebilmektedir. Manipülasyona maruz kalan kişide şu durumlar görülebilmektedir:
Manipüleye maruz kalan kişi sağlıklı ilişkilerin nasıl olması gerektiğinin hatırlatılması önemlidir. Açık iletişim, saygı, güven, dürüstlük sağlıklı ilişkilerin temelidir.
Gaslighting’e maruz kaldığınızı fark ettiğinizde bu kişiyle iletişimizi ve ilişkinizi sonlandırmalısınız. Kararlı olmak, kişisel sınırları belirlemek ve ilişki tercihlerinizi gözden geçirmeniz önemlidir.
Bu durum sonucunda yardıma ihtiyaç duyuyorsanız bir uzmandan yardım almanız önerilir. Dilerseniz Bulut Klinik üzerinden online, yüz yüze ‘Psikoloji’ veya ‘Psikiyatri’ bölümüne randevu alabilirsiniz.