Kleptomani, halk arasında çoğunlukla çalma hastalığı diye bilinir. Buradaki çalma aslen bir hırsızlık değildir. Bu durum kişide bulunan bir dürtüsel bozukluktan kaynaklanır. Toplumda %0,3 ila %0,6 oranında görülen nadir hastalıklardandır. Kişilerin çoğunun utanç duyduğu için gizlediği bu durum, ancak yasal bir suç düzeyine geldiğinde anlaşılabilir. Bu yüzden rakamlar gerçeği yansıtmayabilir. Peki, kleptomani tedavi edilebilir mi? Detaylar yazımızda.
Yunanca hırsız anlamını taşıyan kleptes kelimesinden türeyen kleptomani, bir kişinin maddi olarak ihtiyacı olmadığı halde maddi değeri düşük olan bir şeyler çalması dürtüsüdür. Kişi bu dürtüler karşısında kontrol edemediği bir şekilde kayıtsız kalamaz. Türkçeye çalma deliliği olarak da geçen bu rahatsızlığı bulunan birey, çalma eylemini yaptıktan sonra, çaldığı nesneyi ya birine hediye eter, ya atar veya gizlice geri koyar. Çalma dürtüsü bir anda, plan kurmadan ve kimseden yardım istemeden gerçekleşir. Kleptomanlar genellikle mağazalar ve süpermarketler gibi halka açık olan mekanlarda hırsızlık yaparlar. Bir kısmı ise arkadaş ortamlarında, parti, davet gibi sosyal toplantılarda diğer insanların eşyalarını çalabilir. Araştırmalara göre kleptomani tanısı konulan hastaların %77’sinin kadın olduğu görülmüştür. Genellikle ergenlikte başlayan bu psikolojik bozukluk genç erişkinliğe kadar devam edebilir. Bazı vakalarda ise ömür boyu devam eder. Çocuklarda ise nadir görülen bir durumdur.
Kelptomani hastalığı genellikle utanılan bir problem olduğu için çoğu vakada hekime başvurulmaz. Ancak diğer hastalıklarda olduğu gibi bu rahatsızlığın da erken teşhisi ve tedavisi çok önemlidir. Aksi takdirde kişi ileri dönemlerde yasal sorunlar yaşayabilir. Çalma hastalığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Çalma hastalığının sebepleri tam olarak netlik kazanamamış olsa da bu duruma bazı psikolojk veya fizyolojik etkenlerin neden olduğu tahmin edilir. Olası kelptomani sebepleri ise şu şekilde sıralanabilir:
Kişi kleptomani belirtileri yaşayıp tedavi görmek istediğinde bazı testlere tabi tutulur. Bu testler hem fiziksel hem de psikolojiktir. Fiziksel tetkikler hastalığı tetikleyen herhangi bir tıbbi neden olup olmadığının araştırılması içindir. Hastalık semptomlara ve belirtilere bakılarak konulur. Hastalığın teşhisi Amerikan Psikiyatri Birliği’nin yayınladığı Ruhsal Bozuklukların Teşhis ve El Kitabı’nda yayınlanan kriterlere bakılarak konulur. Teşhisi kesinleştirmek için hekim aşağıdaki yöntemlere başvurabilir:
Tedavi edilmeyen kleptomani kişinin özel ve iş yaşamında ciddi derecede sosyal, yasal ve finansal sorunlara sebep olabilir. Kleptoman kişiler için utanç ve korku duygusu tedaviden kaçınmaya neden olsa da, yardım almak oldukça önemlidir. Çünkü hastalığın tedavi almadan kendi kendine düzelmesi zordur. Ancak bazı çalışmalar yaş geçtikçe çalma dürtüsünün azalabileceğini söyler. Tedavi psikoterapi ve ilaç tedavisinin tek veya kombine kullanılmasını içerir. Yanı sıra standart bir kleptomani tedavisi bulunmaz. Bu konudaki araştırmalar hala devam etmektedir. Hangi tedavinin hastaya iyi geleceğini anlamak deneme yanılma yapılarak anlaşılabilir.
