Olağan seviyesinde vücuda yararı olan trigliseridlerin kandaki oranlarının yükselmesi, inmeden kalp krizine kadar riskli durumlara neden olabilir. Peki, Trigliserid nedir? Neden yükselir?
Trigliserid, kanda bulunan bir çeşit yağdır. Gıdalarla alınan ve anlık kullanılmadan depolanan yağlar vücut tarafından trigliserid olarak saklanır. Bu depolar adipoz doku olan yağ dokusunun içinde saklanır. Fazla enerji gerektiren spor aktiviteleri, öğün araları, hormon üretimi veya uzun süren açlık esnasında bu depolardaki trigliseridler kullanılır. Ancak uzun süre boyunca besinlerden alınan enerji miktarının harcanan enerji miktarından fazla olması, kandaki trigliserid oranını yükseltebilir. Bu yükselmeye hipertriseridemi de denir. Kanda bulunan yağ oranının yükselmesi ise kalp hastalığı riskini yükseltebilir. Bu yüzden kalp sağlığına yönelik yapılan testlerde, tansiyon ve kolestrol seviyelerinin yanı sıra, trigliserid düzeyi de ölçümlenir.
Kandadaki trigliserid oranının 150mg/dL’den yüksek olmasına trigliserit yüksekliği denir. Yükselen yağ lipid miktarı tehlikeli bir durumdur. Bu tablo kalp ve damar hastalıkları açısından ilk sırada yer alan risk faktörüdür. Uzun bir dönem yüksek seyreden trigliserid damar duvarlarında sertleşmeye, damar duvarlarının kalınlaşmasına yol açabilir. Bu durum da kalp krizi, inme (felç) ve farklı birçok kalp hastalığına sebep olabilir. Ayrıca akut pankreatit gibi pankreas enfeksiyonlarının oluşmasında yüksek trigliserid oranlarının etken olduğu bilinir.
150-199mg/dL aralığında yüksek sayılan trigliserid, kısa dönem süren düzensiz bir beslenme düzeninden ötürü de görülebilir. Bu yükselme sağlıklı bir beslenmeye geçiş ile sonlandırılabilir. Ancak sağlıklı beslenme ile normal seviyeye çekilemeyen kan lipid seviyesi, kalp hastalığı açısından risk oluşturacağı için ilaç tedavisi de verilebilir.
Trigliserid yükselmesi, çok ileri seviyede olmadığı ve uzun süre devam etmediği zaman genellikle belirti vermez. Ancak kandaki seviyesi olağan seviyenin üzerine çıktığı zaman bazı semptomlar görülür. Bu ciddi belirtilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Kandaki trigliserid seviyesinde aşırı yükselme olan kişilerde görülen bu belirtiler, bazı ciddi sağlık sorunları ve kalp hastalıkları açısından yüksek risk oluşturur. Bu sorunları engelleyebilmek için trigliserid, kolestrol ve diğer kan yağları 6 ayda bir testle izlenmelidir. İleri yaştaki kişilerde ise bu süre daha kısa tutulabilir.
Ciddi hastalıkların oluşmasında rol oynayan hipertrigliseridemi, genellikle obezite, tip2 diyabet ve metabolik sendrom ile beraber oluşur. Birbirleri ile bağlantılı olan bu hastalıların trigliseridi yükselttiği ise hala araştırma konusudur. Trigliserid yüksekliği nedenleri arasında bulunan risk etkenleri ise şu şekilde sırlanabilir:
Trigliserid için rutin bir test bulunmaz. Bu seviye rutin kan testleri esnasında LDH, HDL, total kolestrol ve trigliserid değerlerine bakılarak saptanır. Testte en doğru sonuca varılması için 12 saatlik bir açlık gerekir. Trigliserid kaç olmalı? Sorusunun cevabı ise, yetişkin bir kişide olması gereken 150 mg/dL’nin altıdır.
150-199 mg/dL sınırda yüksek
200-499 mg/dL yüksek
500 mg/dL çok yüksek
Karaciğer, kalp, damar ve pankreas hastalıklarının önlenebilmesi için kan lipid değerlerinin olağan seviyesinde olması gerekir. Bunun için ilk olarak hayat tarzında değişime gidilerek trigliserid seviyesini yükselten etkenlerden uzak durulmalıdır. Bu düzenlemeler şu şekilde sırlanabilir:
Bu yaşam değişikliklerine ek olarak hekim ilaç vermişse bu ilaçlarında düzenli bir şekilde kullanılması gerekir. Bu sayede trigliserid seviyeleri önemli ölçüde olağan seyrinde gider ve kalp damar hatalıkları riski veya ciddi komplikasyon oluşturma durumu da ortadan kalkar.
